Dæmi

Circl

Staðsetning: Amsterdam, Holland

Tilgangur byggingar: Fjölnota aðstaða (t.d. höfuðstöðvar banka, þjónustuhúsnæði, samstarfsrými)

Tegund byggingar: Nýbygging

Verklok: 2017

Circl byggingin var fyrsta verkefnið sem innleiddi sjálfbæra hringrásarhönnun í Hollandi. Innan verkefnisins var litið til allra meginþátta hringrásarsmíðis. Í fyrsta lagi voru ýmsir hlutar og efni endurnýtt (t.d. gömul gler framhlið) eða endurframleidd/endurunnin og endurnýtt í byggingunni (t.d. einangrun búin til úr gömlum gallabuxum). Í öðru lagi var byggingin hönnuð til að lágmarka efnisnotkun og myndun úrgangs. Ennfremur var forðast að nota varanlegar og eyðileggjandi tengingar svo hægt verði að taka efnin/hlutana í sundur og endurnýta í framtíðinni. Í þriðja lagi, voru veggir gerðir hreyfanlegir til að auka rýmissveigjanleiki (umbreytanleika), aðlögunarhæfni og samnýtingarmöguleika hússins. Að auki eru sumir þættir leigðir sem „object-as-a-service“. Síðast en ekki síst eru öll efni og þættir skráðir sem „stafrænn tvíburi“ og geymdir sem vegabréf byggingarinnar.

Endurnotuð efni

  • Kapalbakkar, harðparket og gömul gömul gler framhlið voru tekin úr ýmsum eldri byggingum og notuð sem skilrúm að innan.
  • Gamlir gluggakarmar úr skrifstofubyggingu Phillips voru notaðir í ráðstefnusalnum.
  • Gólfið var úr úrgangsviði úr barstólum og gömlu gólfefni úr klaustri.
  • Byggingin var einangruð með efni úr 16.000 gömlum gallabuxum starfsmanna ABN AMRO (verkefnaeiganda) og textílgipsveggir í kjallara voru gerðir úr endurunnum fyrirtækjafatnaði.
  • Ýmsir munir voru endurnýttir, eins og til dæmis gamlir sýningarskápar frá Stedelijk safninu í ‘s-Hertogenbosch eða húsgögn frá fyrrum höfuðstöðvum ABN AMRO.
  • Nokkrir hlutir voru ennig endurnýttir í nýjum tilgangi, eins og til dæmis gamlir öryggisskápar voru notaðir sem geymslur í eldhúsi.
  • Lyftur í húsinu eru að mestu leigðar sem “object-as-a-service” og þeim verður skilað til framleiðanda eftir tíu ár.

Hannað fyrir endurnotkun

  • Burðarvirki hússins er úr nýjum lerkiviði, sem framleiddur var í nágrenninu. Burðarbitar voru lengri en nauðsyn krafði, svo auðveldara sé að endurnýta þá í framtíðinni. Þegar byggingin verður tekin í sundur, er auðvelt að breyta bitunum í planka í staðlaðri stærð.
  • Samskeyti viðarvirkisins nota boltakerfi fyrir tengingar, til að auðvelda sundurtöku og endurnotkun.
  • Viðurinn var ekki málaður til að auðvelda endurvinnslu.

Möguleikar fyrir umbreytingu og samnýtingu rýmis

  • Með margnota og færanlegum veggjum er hægt að aðlaga rými að alls konar notkun, þar á meðal dagvist, fundarrými, innanhússmarkað, sýningar eða kvikmyndasýningar.
  • Færanlegu veggirnir nota fjarstýrða tækni sem lyftir og rennir veggjunum. Með þessari tækni er hægt að umbreyta rýmum á örfáum mínútum, og fólk inni í rýminu þarf ekki að yfirgefa bygginguna.

Drangar

Staðsetning: Skógarströnd, Ísland

Tilgangur byggingar: Íbúðarhúsnæði og gistiheimili

Tegund byggingar: Endurbætur og viðbygging

Verklok: 2019

Byggingarnar á Dröngum eru í dag nýttar undir gistiheimili og íbúðarhús, en áður fyrr stóðu þar mannvirki sem voru nýtt undir starfsemi bændabýlis (vélaskemma, fjós, íbúðarhús og hlaða). Mannvirkin voru byggð á 9. áratugnum og notuð til aldamóta, en voru í niðurníðslu þegar nýir eigendur tóku við þeim. Að endurgera núverandi byggingarmassa er nú þegar í anda hringrásarhagkerfisins, en þar að auki miðaði verkefnið að því að viðhalda burðarvirki og öðrum efnum eftir fremsta megni, til að varðveita byggingararfleifð og lágmarka umhverfisáhrif framkvæmdarinnar. Sem verkefni í einkaeigu eru Drangar dæmi um hringrásarhugarfær á smætti skala.

Endurnotuð efni

  • Burðarvirki vélaskemmu var varðveitt sem og flestir steyptir veggir íbúðarhúss.
  • Bárujárnið frá gömlum þökuð (sem þurfti að skipta ut vegan ástands) var nýtt sem steypumót í nýja innveggi.
  • Einangrunarefni (frauðplast) var endurnotað frá öðrum verkefnum.
  • Steinsteyptir bitar og járngrindur úr fjósi fengu nýtt líf sem stétt og rúmgaflar í gistiheimili.
  • Þaksperrum og EURO brettum var breytt í þó nokkur löng matarborð fyrir gesti.
  • Jarðvegur var færður til á lóðinni.
  • Mykja úr fjósi var notuð sem áburður til trjáræktar.

Aðalbokasafnið í Helsinki

Staðsetning: Helsinki, Finnland

Tilgangur byggingar: Fjölnota aðstaða (t.d. bókasafn, skrifstofuhúsnæði, kvikmyndahús, sýningaraðstaða)

Tegund byggingar: Nýbygging

Verklok: 2018

Aðalbokasafnið í Helsinki var byggt án þess að flytja inn byggingarefni utan landsteinanna, fyrir utan timbur. Rýmin voru hönnuð með aðlögunarhæfni og sveigjanleika í huga, og miklir möguleikar eru því fyrir samnýtingu rýma. Fyrir vikið er rýmið meðal annars notað sem bókasafn, ráðstefnu- og sýningarými, samvinnurými, ljósmynda- og hljóðver, skrifstofuhúsnæði, eða kaffihús og veitingastaður.

Möguleikar fyrir umbreytingu og samnýtingu rýmis

  • Innra rýmið var búið til með því að byggja bygginguna eins og osamhverfa brú sem gnæfir yfir rýmið á 1. hæð. Þessi lausn leiddi af sér súlulausu innra rými, og þar að leiðandi miklum sveigjanleika og aðlögunarhæfni.
  • Brúarvirkið er samansett af stálstokkum og bjálkum sem studdir eru af tveimur stórum stálbogum. Auka stálstokkar festa framhleyptar svalir og ósamhverft þakskýli við brúarvirkið.

Kristian Augusts gate 13 (KA13)

Staðsetning: Osló, Noregur

Tilgangur byggingar: Skrifstofuhusnæði

Tegund byggingar: Endurbætur og viðbygging

Verklok: 2021

Kristian Augustus gate 13 (KA13) er fyrsta verkefnið í Noregi sem var byggt í anda hringrásarhagkerfisins með næstum 80% efnisendurnýtingu. Verkefnið snerist um að endurbæta húsnæðið sem var þegar á lóðinni (2734 m2), bæta við viðbyggingu (855 m2), og endurgerð kjallara (708 m2).

KA13 lagði áherslu á tvo meginþætti hringrasarsmíði: endurnýtingu efnis og hönnun fyrir  sundurtöku. Við endurbætur á húsnæðinu sem var þegar á lóðinni var tekið tillit til þess að nýta byggingarmagn og efni eftir fremsta megni. Fyrir viðbygginguna var endurnýtt efni notað, sem var meðal annars safnað saman frá 25 niðurrifs- og endurbótaverkefnum í nagrenni við byggingarstað, frá endurvinnslustöðvum, en einnig var úrgangur/afgangur tekinn frá vöruhúsum söluaðila/framleiðenda. Ennfremur voru endurnýtt efni notuð til að búa til byggingarhluta sem hægt er að taka í sundur. Að lokum var haft í huga að efni sem ekki var notað í KA13 yrði notað í önnur verkefni á vegum verkefnastjóra og framkvæmdastjóra (Entra ASA).

Endurnotuð efni

  • Gluggar í viðbyggingu (4.-7. hæð) voru allir endurnýttir og má taka í sundur og nota aftur
  • Um það bil 100 m2 af parketi var fengið úr afgöngum og pöntunarskilum, og um 2200 m2 af teppaflísum voru ýmist endurnýttar eða fengnar úr afgangsbirgðum dreifingaraðila
  • Allar steinullarloftplötur voru endurnýttar (um 1500 m2).
  • Um 70% af stáli var endurnýtt frá öðrum niðurrifs-/endurbótaverkefnum á svæðinu, tímabundinni byggingarstarfsemi og einkareknum úrgangsfyrirtækjum.
  • Stálstigar á milli 8. og 9. hæðar voru endurnotaðir.
  • Um 340 m2 af keramikflísum (hreinlætissvæði) komu úr birgðum smásala (rangar pantanir, umframbirgðir, vörur sem átti að farga).
  • Ýmsir aðrir hlutar (t.d. innihurðir, stigahandrið, eldvarnarhurðir í viðbyggingu, 12 stk af brunaslönguskápum, úðarrör, kælistokkar, loftrásir, um 58 m af kapalbökkum, hreinlætistæki, ofnar og lampar) voru annað hvort endurnotaðir beint á staðnum eða keyptir úr öðrum niðurrifs-/endurbótaverkefnum og endurnotaðir í KA13; meirihluti þessara hluta er hægt að taka í sundur og endurnýta aftur.

Hannað fyrir endurnotkun

 

  • Glerframhliðin (1. hæð sem snýr að götu og bakgarði) var tekin úr endurbótaverkefni í nágrenni og afgangsbirgðum verktaka; þessi tegund framhliðar hentar vel til að taka í sundur og setja saman aftur í framtíðarverkefnum.
  • Framhlið viðbyggingarinnar er úr plötuklæðningu úr ýmsum gerðum endurnýttra efna (málmplötu, trefjasementplötu, samsettri steinplötu); samsetning þeirra auðveldar sundurtöku og endurnýtingu.
  • Skilveggir (skrifstofur og fundarherbergi; um 160 m2) voru hannaðir á þann hátt að auðvelt er að setja saman og taka í sundur.
  • Boltatengingar voru notaðar í stálbyggingunni þar sem hægt var, svo hægt sé að taka hana í sundur í framtíðinni.
  • 20,000 múrsteinar voru endurnýttir í verkefninu, og kalkmúr var notaður svo hægt væri að fjarlægja þá, hreinsa, og endurnýta í framtíðinni.
  • Um 85 m2 af granítklæðningu og um of 100 m2 af timbri var endurnýtt í veröndargolfið, sem hægt er að taka í sundur og endurnýta.

Höfuðstoðvar NT Industry

Staðsetning: Orzesze, Pólland

Tilgangur byggingar: Skrifstofubygging og mötuneyti starfsmanna

Tegund byggingar: Aðlögun og endurnýjun

Verklok: 2021

Fyrrum stóriðjusamstæða frá sjöunda áratugnum var aðlöguð fyrir nýjar höfuðstöðvar danska fyrirtækisins NT Industry. Verkið fólst meðal annars í því að gera upp gamla hliðhúsið, aðlaga iðnaðarsalinn að skrifstofu og nýju mötuneyti fyrir 250 starfsmenn og útbúa garð og afþreyingarrými fyrir utan mötuneytið. Verkefnið snerist um að skapa engan úrgang, og að endurheimta gömlu byggingarnar með sem minnstu inngripi. Þar af leiðandi héldust byggingarlistarform og byggingarmál óbreytt og framhlið og gluggaskipan hélst í upprunalegri mynd. Þar að auki voru innréttingarnar hannaðar í iðnaðarstíl, og gert var við gamla stálhluta,  til að viðhalda karakter byggingarinnar. Síðast en ekki síst var skrifstofubyggingin og mötuneytið hannað með sveigjanleika í rýmisnotkun í huga, sem eykur aðlögunarhæfni og samnýtingu.

Endurnotuð efni

  • Í skrifstofu- og mötuneytisbyggingu voru flestir þættir með burði varðveittir, eins og múrsteinsveggir, burðarvirki úr stáli, og stigar sem voru uppfærðir með terrazzo áferð.
  • Gamla þakið, grindur, og sumar innsetningar voru varðveittar, eins og til dæmis gamlir lampar í mötuneyti, og efni og hlutar úr öðrum byggingum á lóðinni.
  • Cortenklæðning á framhlið var gerð úr úrgangi og umframefni NT iðnaðarins og framleidd á staðnum.

Möguleikar fyrir umbreytingu og samnýtingu rýmis

  • Yfir 740 m2 af skrifstofurýminu var uppfært í samræmi við staðla um opin skrifstofurými, þar sem fundarherbergi, minni skrifstofuklefar, og ráðstefnurými eru aðskilin með glerveggjum.
  • Mötuneytið er rúmgóður 7,5 metra hár salur með nýju hagnýtu skipulagi sem aðskilur borðstofusvæði, veitingaaðstöðu, hreinlætisaðstöðu og búningsklefa. Á vinnutíma er húsið alltaf opið öllum starfsmönnum en á kvöldin er hægt að breyta því í tónleikasal eða viðburðarými.

Ólympíuhúsið

Staðsetning: Lausanne, Sviss

Tilgangur byggingar: Skrifstofubygging

Tegund byggingar: Stækkun

Verklok: 2019

Ólympíuhúsið var verkefni sem miðaði að því að stækka höfuðstöðvar Alþjóðaólympíunefndarinnar til að hýsa allt starsfólk, en áður voru 500 einstaklingar dreifðir á skrifstofum víðsvegar um borgina. Sjálfbær þróun var einn helsti þátturinn í verkefninu. Áhersla var meðal annars lögð á auðlindanýtingu (t.d. draga úr vatnsnotkun um 60% og orkunotkun um 35%, samanborið við hefðbundna nýja skrifstofubyggingu), þægindi notenda (t.d. aðlögunarhæf rými og 90% af rými í reglulegri notkun með vönduðu útsýni), grænvæðing (t.d. 2500 m2 af gróðurþaki og 150 tré gróðursett á staðnum og á nærliggjandi svæðum), og hringrasarhagkerfið (t.d. vandað niðurrif á fyrrum skrifstofum Alþjóðaólympíunefndarinnar sem leiddi til 95% endurnotkunar- eða endurvinnsluhlutfalls).

Endurnotuð efni

  • Allar steinsteypurústir frá niðurrifi gamla skrifstofuhúsnæðisins var endurunnið. 2338 tonn voru notuð til að byggja vatnsheldan vegg umhverfis lóðina og sökkul og jaðarveggi í kjallara.
  • Marmaraboginn var færður til.
  • Gamlar baðherbergisinnréttingar og aflrofar voru gefnar samtökum í nágrenninu til notkunar og fræðslu.
  • Í hönnuninni var lögð áhersla á að nota endurunnið efni.

Möguleikar fyrir umbreytingu rýmis

  • Innra rými er opið með fáum súlum, og því auðvelt að breyta innra skipulagi.
  • Uppbygging hússins var hönnuð þannig að hægt væri að breyta öllum svæðum í einstakar skrifstofur og ráðstefnusali.